නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
හෝමාගම මුල්ලේගම ශ්‍රී සීලාලංකාර මාවත
ආර්ය නිකේතන නිර්මාතෘ
අමරපුර විද්වත් සංඝ සභාවේ ලේඛකාධිකාරි
ශාස්ත්‍රපති
මාවරලේ භද්දිය හිමි
ඔබගේ මනස ඔබ අවබෝධ කරගන්නවා නම්,තමන් පව් කරනු ලබන්නේ කුමන ආකාරයේ පෙළඹවීමක් මතද යන්න පිළිබඳව නිතර තරවටු කරමින් අවවාද දෙමින් චෝදනා කරමින් ඔබ පසු පස පැමිණීම අවශ්‍ය නැහැ.තමන් එම පව් කරනු ලබන්නේ කුමන ආකාරයේ පෙළඹීමක් මතද යන්න පිළිබඳව ඔබ තේරුම් ගන්නවා නම්, මනස පවට ඇලීම ඔබ වළක්වා ගන්නවා නම් ඔබට ඉතා පහසුවෙන් පවෙන් ඉවත් විය හැකිය.
කය සහ වචනය පවින් ඉවත් කරගත යුතුයි. මනස පවෙහි ඇලීම වළක්වා ගත් පසුව කය, වචනය, පවින් වළක්වා ගැනීම වඩාත් පහසු වෙයි.මනස නොඇලුණා යනු කයද නොඇලෙයි. කය, වචනය පවින් වළක්වා ගැනීමට නම් , ඔබගේ ආත්මගෞරවය පිළිබඳව කල්පනා කළ යුතුයි. කය හෝ වචනය පවක් කිරීමට සූදානම් වන අවස්ථාව තුළ එතුළින් ඔබගේ කය හෝ වචනය නිදහස්් කරගැනිමට වුවමනා නම්, ආත්මගෞරවය පිළිබඳව සිතිය යුතුයි. අපගේ දැන උගත්කම් , ආගම පවුල් පසුබිම පිළිබඳව සිතන විට ආත්ම ගෞරවය තමා තුළ ඇතිවෙයි. ඔබට පව් කිරීම සඳහා ඔබගේ චෛතසිකයන් ඔබ පොළඹවනු ලබන අවස්ථාවල චෛතසිකයන්ගෙන් නිදහස් වීම අපහසු නම්, අඩුම වශයෙන් කය වචනය යන කාරණා දෙක ඔබගේ ආත්මගෞරවය පිළිබඳව සිතාවත් පාලනය කරගැනීමට උත්සාහ කළ යුතුයි.
සැබෑවටම උපරිම නිදහස වීම යනු මනස නිදහස් කරගැනීමයි. එතැනින් මෙහාදී ආත්මගෞරවය පිළිබඳව සිතා හෝ කටට පැමිණෙන වචනය පිට නොකර සිටිය හැකිය.ආත්මගෞරවය පිළිබඳව සිතීමෙන් ශරීරයෙන් කරන්නට සිතෙන කාරණා නොකර සිටීමට ඔබට හැකි වෙයි.තමා පිළිබඳව තමා සිතන ආකාරය වැදගත් වෙයි. තමා පිළිබඳව තමා ගෞරවනීය ආකාරයට සිතනවා නම්, තමාට තමා සම්බන්ධව ගෞරවයක් තිබෙනවා නම්, තමා එය ආරක්ෂා කරගැනීමට සැම විටම කල්පනා කරනු ලබයි.තමාට තමා පිළිබඳව ගෞරවයක් නොමැති නම්, තමා ආරක්ෂා කර ගැනීමට උනන්දුවක් නොදක්වයි. කය වචනය දෙක පවින් ඉවත් කරගැනීමට නම්, අඩුම වශයෙන් ආත්මගෞරවය පිළිබඳවත් සිතිය යුතුයි.ආත්මගෞරවය විනාශ වුවහොත් එය එක අවස්ථාවක් පමණයි.බිඳුන බඳුනක් තව දුරටත් එම බඳුනම නොවෙයි.බිඳුන බඳුන් ඇලෙව්වද එහි පළුදු තව දුරටත් පවතින බව දක්නට ලැබෙයි.බිඳුන බඳුන අලවා ඇති බව නොපෙනීමට ලස්සන මලක් අලවා තැබු විට අලවපු බව වැසීමට හැකි වුවද,තමා අතින් බඳුන බිඳුන බව තමා දන්නා බව වසන් කර දමන්නේ කෙසේද
මගේ අතින් බඳුන බිඳුණාට පසුව එම බඳුන නොබිඳුණ බවට හෘදය සාක්ෂිය පිළිගන්නේ කෙසේදසෑම දරුවෙකු තුළම ආත්මගෞරව ගොඩනැංවිය යුත්තේ එම නිසයි. දරුවන්ට ප්‍රසිද්ධියේ දෝෂාරෝපණය නොකළ යුත්තේ එම නිසයි. සමාජය ඉදිරිපිට දරුවාට දඬුවම් නොකළ යුත්තේ එම නිසයි. එම දරුවන් තුළ පවතින ලජ්ජාව නැතිව යාමට එය හේතුවක් වෙයි. මත්ද්‍රව්‍ය පානය කරන ඇතැම් ස්වාමිපුරුෂවරු මත්ද්‍රව්‍ය පානය කළ දිනට තමාගේ බිරිඳට එය නොහැඟවීම සඳහා කාමරයට තුළම නිදාගනී. එසේ වසන් වීමට උත්සාය කරන ස්වාමිපුරුෂයාව දරුවන් ඉදිරිපිටට කැඳවාගෙන එය ඇතමි අනුවණ බිරින්ඳෑවරුන් මත්පැන් පානය කිරීම පිළිබඳව දරුවන් ඉදිරියේ ඔහුගෙන් කරනු විමසා සිටී. පිරිමියා තුළ පැ වැති ලැජ්ජාව ඇය විසින් නැති කර දමනු ලබයි. හිරි ඔතප් ක්‍රමයෙන් අඩුවන පිරිමියා නැවත වසන්වී සිටීමට උත්සාහ නොගනී. එලිපිට දඬුවම් නොකළ යුත්තේ එම නිසයි. ලජ්ජා භය නැතිව ගිය පුද්ගලයන් වැරැදි ක්‍රියාවන් ප්‍රසිද්ධියේ කිරීමට පෙළඹෙයි. හිරි ඔතප් නැතිව ගිය පුද්ගලයන් කරනු ලබන අයහපත් ක්‍රියාවන් ඔවුන්ට සාමාන්‍ය ලෙස දැනෙයි. මුලදී ඇතිවන අසහනය කාලයාගේ ඇවෑමෙන් පහව යයි. සමාජය තුළ බිය නැතිව ගිය විට ප්‍රසිද්ධියේ හැසිරීමට පටන් ගනී.
දරුවෙකු වරද කරුවෙකු ලෙස සමාජය ඉදිරිපිට ප්‍රසිද්ධියේ හිංසාවට ලක්කර දරුවා තුළ පැවැති ලජ්ජාව විනාශ නොකළ යුතුයි. ඔබ ගෞරවය පිළිබඳව සිතනවා නම් ඔබගේ කය වචනය පවින් ඉවත් වෙයි. දරුවා තුළ ගෞරවය කුඩා කල සිටම ඇතිකළ යුතුය. දරුවා ඇඳුම් අඳින අවස්ථාවන් තුළ කුඩා වයසේ සිටම කාමරයේ දොර වසා ඇඳුම් මාරුකිරීමට පුරුදු කල යුතුයි. කුඩා කල සිටම ශරීරය වැසෙන සේ දිගට ඇඳුම් ඇඳීමට හුරු කරවිය යුතුයි. දරුවාට කුඩා කළ සිටම සිරුර ප්‍රදර්ශනය වන ආකාරයෙන් ඇඳුම් අන්දවමින් සමාජය ඉදිරියට ගෙනයාම තුළ ලජ්ජා භය නැති කර දරුවා වැඩුණු දරුවෙකු වූ විට දිග ඇඳුම් ඇදිය යුතු බවට දරුවාට නියෝග කිරීම හෝ දොස් පැවරීම සාධාරණ නැහැ. කුඩා කල සිට දරුවාට වැරැදි ලෙස ඇඳුම් ඇඳීමට අවසර ලබාදෙන අම්මා විසින් දරුවා වැඩුණු විට හිරගෙදර මෙන් නීතී දමන විට කිසිඳු දරුවෙකු කැමැති වන්නේ නැහැ. කුඩා කල සිටම කාමරය තුළ දොරවසාගෙන කිසියම් ශික්ෂණයක් තුළ ඇඳුම් ඇඳීමට හුරුකිරීමට දරුවා පුහුණු කළ යුතුයි. එම දරුවා තුළ ගෞරවයක් ගොඩනැගෙයි. එම දරුවා තුළ පවට ආසාවක් තිබුණත් ඇයගේ ගෞරවය පිළිබඳව සිතා ඇය එයින් වහාම ඉවත් වෙයි.
ලෝක අපවාද පිළිබඳ සිතීමට දරුවා පුරුදු කළ යුතුය. නිතරම ලෝක අපවාද පිළිබඳව සිතනවා නම්,පව් රාශියකින් ඉවත් විය හැකිය. ලෝක අපවාද පිළිබඳව සිතීම මිනිසුන්ට පව් නොකර සිටීමට ඉතාම වැදගත් වෙයි.කය සහ වචනය පවින් ඉවත් කරගැනීමට ලෝක අපවාද පිළිබඳ සිතීම ප්‍රධාන වෙයි. තමාට චෝදනා, නින්දා අපහාස , එයිද යන්න සිතන විට පව් කරන්න සිතීම පාලනය වෙයි. චෝදනාවලට නින්දාවට තිබෙන බය නිසාම කට ප්‍රවේශම් කරගනී.තමා පාවිච්චි කරන වචනයම තමාගේ අවසානයද විය හැකිය. අපවාද පිළිබඳව ලෝකයෙන් නැගෙන චෝදනා පිළිබඳව මිනිසුන් මෙයට වඩා කල්පනා කර සිතනවා නම්, පව් රාශියකින් ගැලවීමට තමාට හකියාව ලැබෙයි. මිනිසුන් සියයට සියයක්ම අපවාද නඟන්නේද තමා විසින් කරනු ලැබූ කාරණා සඳහාම පමණක් නොවන බවත් ඔබ අවබෝධ කරගත යුතුයි. සුන්දරී පරිබ්‍රාජිකාව බුදුරජාණන් වහන්සේට නින්දා කළ ආකාරය බෞද්ධ සාහිත්‍ය තුළ අසන්නට ලැබෙයි. සුන්දරී පන්සලට කැටුව ඇවිත් ඇය ගැබිනියක් බව ප්‍රකාශ කළ ආකරය සත්‍ය කාරණා නොවුණ නිසාම ඔබටත් නිතරම නින්දා අපහාස චෝදනා නැගෙනවා නම්, එම නින්දා පැමිණෙන ස්ථානයෙන් ඉවතට නොයා යුතුයි. ඇතැම් පිරිස් ගෙවල් දොරවල් පදිංචි ස්ථාන වෙනස් කරනු ලබයි. සුන්දරී ගේ ප්‍රශ්නය පැන නැගුණ අවස්ථාව තුළ ආනන්ද ස්වාමීන් වහන්සේ බුදුරජාණන් වහන්සේට වෙනත් පළාතකට වැඩීමට ආරාධනා කරනු ලැබුවත් , එය ප්‍රතික්ෂේප කරනු ලැබුෙවිද , බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කරමින්ය. එම නගරය තුළත් මෙවැනි ප්‍රශ්නයක් පැමිණිය හොත් කුමක් සිදුවෙයිද යනුවෙන් විචාලමින් එවිට තවත් නගරයකට යාමට සිදුවෙන බව. එසේ නම් මෙම නගරය තුළම වැඩ සිටිමු ස්වාමීනී. යනුවෙන් නැවත ආනන්ද ස්වාමීන් වහන්සේ ඉල්ලීමක් කරනු ලැබ ඇත. කාරණය සඳහා සත්‍ය වූ පසුබිමක් නොමැති නම් නිස්කාරණේ බිය විය යුතු නැත. නිකරුණේ නැගෙන චෝදනා සඳහා වැඩි කාලයක් ගත වන්නේ නැත වගේම කාරණයට සත්‍ය කාරණා පදනම් වී ඇත්නම් ඔබත් ප්‍රවේශම් විය යුතුයි. ගින්නක් නැතිව දුමක් නොනගින බවට අපගේ කට වහර තුළ එන අදහසක් පවතින නිසා කවුරුන් වුවද ප්‍රශ්නයකදි එම වාක්‍ය සිහිපත් නොකර සිටින්නේ නැහැ.
කේන්ති යන විට දුරදිග බැලිය යුතුයි.ඔබ කල්පනා කළ යුත්තේ අද පිළිබඳව නොව තව දින කිහිපයක් ඉදිරියට සිදුවන පරිසරය පිළිබඳවයි. කේන්ති සිතිවිල්ලට වසඟ වුණාට පසුව සිදුවන කාරණා පිළිබඳව කල්පනා කළ යුතුයි. පවෙන් වැළකීමට නම් මෙම සිතිවිලි පිළිබඳ අවබෝධ කරගත යුතුයි.
ප්‍රාණඝාතය, අදත්තාදානය, කාමමිථ්‍යාචාරය, මුසාවාදය, පිසුනාවාචය, පරුසාවාචා යන පාපකර්ම ආදී අකුසල් තළින් මනස නිදහස් කරගත යුතුය.පව් කිරීමට පොළඹවන චෛතසික තුළින් ඔබ නිදහස් විය යුතුයි.චෛතසිකයන්ගෙන් සිත නිදහස් කරගැනීමට හැකි නම්,කය සහ වචනය පවෙන් ඉවත් කරගැනීම පහසු වෙයි.පවට අදාළ වන චෛතසික වටහාගැනීමට උත්සාහ කරනවා වෙනුවට අප සැම විටම උත්සාහ කරනු ලබන්නේ කය සහ වචනය පාලනය කර ගැනීමටයි.
කය සහ වචනය පාලනය කර ගැනීමට හැකි වුවත්,කය සහ වචනය තුළින් සිදුකෙරෙන පාපකර්ම සම්පූර්ණයෙන්ම නවතා දැමීමට නම්, පළමුවෙන්ම පවෙහි නොඇලීම යන කාරණාව වටහාගත යුතුයි.අප සියලු දෙනාගේම මනස රාගයට ඉතාම ලැදිව කටයුතු කිරීමට කැමැතියි. ඇලීම මනස සතුවන්නාවූ ප්‍රබල ස්වභාවයක්. කැමැති කාරණා සමඟ ඇලීමත් අකැමැති කාරණා සමඟ ගැටීමත් යන කාරණා අපගේ චෛතසික තුළ පවතින ස්වරූපයක් නිසා පව් කිරීම සඳහා පොළඹවනු ලබන චෛතසිකයන් ඉතා හොඳින් තේරුම් ගෙන ජීවත් වීමට සිදුවෙයි.එම කරුණු වටහා ගත්තාය යනු අප නිවැරැදි වීම තුළ කළ පව් කිරීමට නොහැකි වීමයි.
ප්‍රාණඝාතය
උදාහරණයක් ලෙස ප්‍රාණඝාත නොකර සිටීමට නම්,ප්‍රාණඝාතයක් කිරීම සඳහා මගේ මනස කෙතරම් දුරට රුදුරු කරගත යුතුද? යන කාරණාව පළමු කොට වටහාගත යුතුයි.එක පිට එක ප්‍රාණඝාත කිහිපයක් කිරීමට නම්, එම අයහපත් ස්වභාවය කෙතරම් දුරට පවත්වාගෙන යායුතු වෙනවාද? යන කාරණා පිළිබඳව වටහා නොගැනීමකින් තොරව ප්‍රාණඝාතයෙන් ඉවත් වන බවට සමාදන් වුවද,එසේ කටයුතු කිරීම දුෂ්කර වෙයි. අකුසල චෛතසික තුළ පවතින රුදුරු ස්වභාවය නිවැරැදිව හඳුනාගත යුතුයි. හඳුනාගැනීම තුළ තවදුරටත් පවත්වාගෙන ඉදිරියට ගමන් කිරීම නවතී.උදාහරණයක් වශයෙන් අංඟුලිමාලට නවසිය අනූනව දෙනෙකුන් අඛන්ඩව ඝාතනය කරනු ලැබීමට ඔහුගේ චෛතසිකයන් අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යනු ලැබුවේ කෙසේද? අංඟුලිමාලට පෙළඹවීම ඇතිකරනු ලැබුවේ කුමන ස්ථානයෙන්ද?නවසිය අනූනව දෙනෙකුන් අඛණ්ඩව මැරිය යුතුය යන සිතිවිල්ල ඔහු තුළ අඛණ්ඩව පැවතුණා.එම සිතිවිලි අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යාම සඳහා දෘෂ්ටිය ඔහුට බලපාන්නට ඇතැයි සිතිය හැකිය.බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වන අවධිය තුළ ආචාර්යවරු සිටියා මිස ශාස්තෘවරුන් හෙවත් ගුරුවරුන් නොසිටීම හේතුවන්නට ඇති.
මිථ්‍යා දෘෂ්ටිය
බුදුපියාණන් වහන්සේ ශාස්තෘවරයෙකු මිස ආචාර්යවරයෙකු නොවෙයි.ගුරුවරයාට ගුරු පූජාව වෙනුවෙන් කළ යුතු ඕනෑම කාරණාවක් පිළිබඳව කිසිඳු ගැටලුවක් නොමැති බවට බමුණු ආචාර්වරු තුළ පැවතුණ දෘෂ්ටියකි. එම මිථ්‍යා දෘෂ්ටිය අංඟුලිමාලට එතරම් ප්‍රාණඝාත ප්‍රමාණයක් කිරීම සඳහා පසුබිම ගොඩනැගෙන්නට ඇත. ප්‍රාණඝාත තුළින් ඔබ ගැලවීමට නම්, ඔබ ඒ සඳහා පොළඹවනු ලබනු මෙවැනි දෘෂ්ටීන්ද යන වග පිළිබඳව විමසිලිමත් විය යුතුයි. එම කාරණා නිවැරැදිව වටහා නොගන්නා පුද්ගලයෙකුට ප්‍රාණඝාතයෙන් තමන්ට ගැලවිය නොහැකී. අංඟුලිමාලට අඛණ්ඩව ක්‍රියාත්මක වීමට ඔහු විසින් දරනු ලැබුවාවු වැරැදි මතයක් සහිත වූ දෘෂ්ටිිය නිසා බව බුදුරජාණන් වහන්සේ ඔහුට පැහැදිලි කරමින් දේශනා කරන්නට ඇතී. මම නැවතුනෙමි, ඔබ නවතින්න. යන දේශනාවෙහි බුදුරජාණන් වහන්සේ නවතිනු ලැබුවේ තණ්හා මාන දිට්ඨි යන කාරණා සහමුළින්ම උන්වහන්සේගේ මනසින් ඉවත් කිරීම හේතුකොට ගෙනයි.අංඟුලිමාල අඛණ්ඩව සසරෙන් සසර ගමන් කරනු ලැබුවේ දෘෂ්ටියක් නිසයි. අංඟුලිමාල එය තේරුම් ගත් පසු අපට ඔහු හමුවන්නේ රහතන් වහන්සේ නමක් ලෙසයි. සියලු පව් නොකරන්නෙක් බවට අංඟුලිමාල පරිවර්තනය විය.
වර්තමානය තුළත් ආශිර්වාද පිණිස අංඟුලිමාල සූත්‍රය සඡ්ඣායනා කරනු ලබයි. නැගනියනි, මම ආර්ය ජාතියෙහි ඉපදුන දා පටන් ප්‍රාණඝාතයක් කළේ නැහැ. එම සත්‍ය බලයෙන් නුඹටත් දරු ගැබටත් සෙත් ෙවිවා යන්නයි. අංඟුලිමාල තෙරුන් තමාගේ මනස පවින් ඉවත් කරගනු ලැබුවා. පව කිරීමට ඔහු පොළඹවනු ලැබු ඔහුගේ මානසික දෘෂ්ටිය වෙනස් කරගනු ලැබුවා. ලෝකයේ බොහෝ පුද්ගලයන් තණ්හාව නිසා ප්‍රාණඝාත කරනු ලබයි.අපේ දරුවන්ට කිසිදු කරදරයක් වීමට ඉඩ නොදිය යුතු බවට අප විශ්වාස කරනු ලබයි. දෙමව්පියන් තුළ දරුවන් පිළිබඳව තිබෙන විශාල ආදරය සහ සෙනෙහස ඇතුළත දරුවන්ට එසේ හිරිහරයක් වීමට ඉඩ නොදිය යුතු බවට තීරණය කරනු ලබයි.
තමාගේ දරුවෙකු මදුරුවෙකු දෂ්ට කරනවා දකින අම්මා මදුරුවා පන්නා ගෙස් මරාදමනු ලබන්නේ ද දාරක තෘෂ්ණාව නිසයි.තණ්හාව ඔබව පවට පොළඹවනු ලබන ප්‍රධාන චෛතසිකයක් බව ඔබ හඳුනාගත හොත් එම චෛතසිකයන් තුළින් ඔබට ඉවත් විය හැකී. ලෝක ඉතිහාසය තුළ විශාල තණ්හාවන් හේතුකොටගෙන වියරු වැටුනු පුද්ගලයන් තමාගේම රටක්, තමාගේම ශුද්ධ වූ දේශයක් නිර්මාණය කරගත යුතුයැයි සිතූ දැඩි තෘෂ්ණාධික මිනිසුන් ලෝකය තුළ විශාල මිනිස් සංහාර කර නැතිවා නොවෙයි
තෘෂ්ණාව
යුරෝපා ජාතීන් ආසියාව සොයාගෙන එනු ලැබුෙවිද, විශාල තණ්හාවක් තුළයි. තණ්හාව නිසා සොරකම් කළ හැකිය. තණ්හාෙවි උපරිමය තුළ කාමමිත්‍යාචාරයට ගමන් කළ හැකිය.සැමියා සිටියදීම ඔහු ඉක්මවමින් කාමමිථ්‍යාචාරයට ගමන් කළ හැක්කේද උපරිම තෘෂ්ණාව නිසයි. බිරිඳ සිටියදීම බිරිඳ ඉක්මවමින් වෙනත් කාන්තාවක් ඇසුරු කිරීමට ස්වාමිපුරුෂයෙකුට හැකියාව ලැබෙන්නේම කාමයෙහි උපරිමයට යාම තුළයි. තණ්හාෙවි උපරිමය හෙවත් විෂම ලෝභය අභිජ්ඡාව නම් වෙයි. එම අවස්ථාව තුළ මිනිසුන්ට සොරකම් කළ හැකිය. තමා විසින් යහපත් ආකාරයෙන් නීත්‍යානුකූලව උපයන දේ පමණක් නොව වෙනත් පුද්ගලයන්ට අයිතිව පවතින දේටත් අප තණ්හා කරනු ලබයි. කාමමිථ්‍යාචාරයට යන්න එපා යනුවෙන් ඔබට කෙතරම් අවවාද කරනු ලැබුවද, ඔබ විසින් චෛතසිකයන් හඳුනාගනු නොලැබුව හොත් අඛණ්ව ක්‍රියාත්මක වීමට පෙළඹෙයි. මම අයහපත් කාර්යයක් කරනවා නම්, එම අයහපත් කාරණාව ක්‍රියාත්මක කිරීමට උපකාරී වන මනෝභාවයන් මොනවාද? යන්න පිළිබඳව හඳුනා නොගත හොත් එයින් ඉවත් වීමට කාටවත් හැකියාවක් නොලැබෙයි.
මානය
මානය විශාල වශයෙන් අප පව් කිරීමට පොළබඹවනු ලබන චෛතසිකයකි. දඹදිව වන්දනාවෙහි යන පිරිස් බොහොම ආකර්ෂණීය ස්ථානයක් ලෙස සාජහාන් රජු විසින් ඉදිකළ ටජ්මහල් නැරඹීමට විශාල උනන්දුවක් දක්වයි. එම නිර්මාණය ඒ තරමට ලස්සන වුවත්, එම නිර්මාණය තුළ පවතින කතාන්තරය ඉතාම අවලස්නයි. ලස්සනට මැණික් ඔබ්බවමින් කර ඇති යෝධ නිර්මාණය බොහෝ මිනිසුන් ගේ දෑස් වගේම අතපය ද අහිමි කළා.ඇතැම් මිනිසුන්ට ජීවිතයම අහිමි කළා.මෙවැනි නිර්මාණයක් ලෝකය තුළ කොතැනකවත් නිර්මාණය නොවිය යුතු බවට සාජහාන් රජු කල්පනා කළා.එම නිර්මාණය අවසන් විමත් සමඟ නිර්මාණකරුවා සමූල ඝාතනය කිරීමක් සිදු විය. ඔහුට එතරම් විශාල ප්‍රාණඝාත ප්‍රමාණයක් කිරීමට හා මිනිසුන්ට එතරම් වද ප්‍රමාණයක් දීමට ඔහුට හැකියාව ලැබුණේ ඔහු තුළ පැවැති මාන්නයයි. මිනිසුන් අඛණ්ඩව පව් කිරීම තුළ පවත්වාගෙන යාමට මාන්නය ප්‍රබල බලපෑමක් කරන චෛතසිකයකි.
තණ්හාවට නොඇලි, මාන්නයට නොඇලීම , දෘෂ්ටිවල නොඇලීම හෙවත් තණ්හා මාන දිට්ඨි ප්‍රාණඝාතයට යොමු කරවන ඒ සඳහා අප මෙහෙයවන ප්‍රබල චෛතසිකයන් බව හඳුනාගත යුතුයි . එම නිසා යම් කාරණාවක් කිරීමට පෙර මෙවැනි දේ පිළිබඳව අවබෝධයක් ලබා ගැනීම අවශ්‍ය වෙයි.මෙම කාරණාවන් අවබෝධ කරගත හොත් ඔබ කරනු ලබන්නේ කුමක්ද? යන්න පිළිබඳව විමසා බැලීමට ඔබ පසුපස කවුරුන් හෝ සිටීමට අවශ්‍ය වන්නේ නැහැ.බෞද්ධ පිරිස මෙවැනි කරණා සිදුකරනවාද? යන්න පරීක්ෂා කිරීමට පොලීසිය අවශ්‍ය නැහැ.මිනිසුන් තමන්ගේ චෛතසිකයන් හඳුනා නොගැනීම නිසා පොලීසියක අවශ්‍යතාව ඇති වෙයි.
